فهرست مطالب
فصل اول خصوصيات حسابداري شهرداري ........ 1
روش حسابداري .............. 1
روش نگهداري حسابها.......... 2
بودجه ................. 3
تهيه وتنظيم بودجه ............... 3
فصل دوم
تعاريف .................. 7
حسابهاي عمومي (بامانده بدهكار)................ 8
حسابهاي عمومي (بامانده بستانكار).................. 8
بستانكاران .................. 9
بانك /صندوق ...................... 9
پيش پرداخت وعلي الحساب ................ 11
تنخواه گردان ............... 13
تامين اعتبار......... 21
فصل سوم
طبقه بندي عمليات ................ 24
طبقه بندي هزينه ها............ 26
انواع درآمد............ 28
وام دريافتي وسايرمنايع اعتبار............ 29
استقراض ازيك حساب براي استفاده درحساب ديگر.... 31
سپرده هاووجوه اماني ................. 33
فصل چهارم
دارائيهاي جاري ................. 37
دارائيهاي ثابت ................ 38
عمليات مربوط به خريد دارائي ثابت ............. 42
فروش .زائل كردن .حذف دارائي ثابت .......... 44
مشاركت ياسرمايه گذاري دربخش خصوصي وعمومي .. 45
بدهي هاي جاري ................ 46
فصل پنجم
عمليات مربوط به بستن حسابها درشهرداريها......... 50
بستن حساب تنخواه گردان پرداخت ............. 50
بستن حساب تنخواه گردان حسابداري ................... 53
تعديلات يا اصلاحات ......... 55
بستن حسابهاي اعتباري (بودجه اي )........... 57
بستن حسابهاي موقت .................................... 58
گزارشهاوصورتحسابهاي مالي .............. 60
صورتحساب مازاد............. 64
ترازنامه .................. 65
صورت پيش بيني وضعيت صندوق وبانك .......... 70

فصـل اول
خصوصيات حسابداري شهـرداري ها
حسـابداري شهـرداريها در مقام مقايسـه با حسـابداري بازرگاني جزئي از حسابداري دولتي ميبـاشد وكلـيه خصوصيـات قائل شده در كتـب و منابـع مخـتلف حسـابـداري دولتي در مورد حسابداري شهـرداريها نيز صـادق است ولي حسـابداري شهرداريهـا در مقايسـه با حسـابداري دولتـي داراي ويژگي خاص ميباشد . دستگاه هاي اجرائي دولتي كه اعتبار بودجه برنامه اي آنان از محـل اعتبار كل كشور تأمين و پرداخت ميگردد ايجاد كننده تعهدات و پرداخت كنندة هزينـه هاي انجـام شـده خـواهنـد بود و هزينـه هاي انجـام شده را در دفاتر خود ثبت مينمايد و درآمد دولت در دستـگاه ديگـري متمـركـز ميگـردد. در صورتيكـه در شهـرداريها حسابداري درآمـد و هزينـه در يك واحد مالـي مجتـمع و در دفـاتر منعـكس خواهـد شد و ميتـوان حسـاب هاي درآمد شهـرداري را توأم يـا غيـرمتمـركز و به طور جداگانه عمل نمـود.

1- روش حسـابداري
از نقطه نظـر مباني ثبت فعاليت هاي مالي روش حسـابداري در شهرداريها روش نقدي خواهد بود« بدين معني كه درآمـد از جمع اقـلام وصـول شده تا پايان سـال مالـي و نيز هزينـه از جمع اقلام پرداخـت شده تا پايان دوره عمـل بودجه كه 15 ارديبهشـت سـال بعـد ميباشد تشكيل ميشـود»
در مـورد درآمد هائيكه عملاًبرگ تشخيص و يا پيش آگهي صادر ميشود و يا دين مـودي نسبت به آنها تحقـق پيدا ميكنـد حسابهاي انتظامي تشكيل و در آنها ثبـت ميگـرددتا اقـلامي از درآمـد هاي مـذكور كه در طول سال مالي به حيطه وصول درنيامده اســت عند اللزوم در پيش بيني درآمدهاي بودجـه سال بعـد منظـور شود.
در مورد هـزينـه هاي آن قسـمت كه در طول سال مالي تحقق يافته ولي پرداخت آن تا پايـان دوره عمـل بودجـه صـورت نگـرفته اسـت در حساب ديـوان شهرداري منظـور ميگردد تا از محل اعتباراتي كه در بودجـه بعنـوان پرداخـت ديوان پايـدارو به تصـويب ميرسـد و پرداخـت شـود.
جمـع اقـلام درآمدهاي وصـول نشده تا پايان سـال مالـي نسـبت به هر يك از منـابع درآمـد و هـزينـه هـاي تحقــق يافته پرداخت نشده تا پايان دورة عمل بودجه بايد در گزارش وضـع مالي سـالانه كه همـراه با تفـريغ بودجه جهت رسدگي و تصويب انجمـن تسليم ميگردد درج و صورت هاي ريز اقـلام مذكور زمينه گـزارش فوق الذكـر شـود.
1- روش نگهـداري حسـاب
روش نگهــداري حساب هاي شهرداري طبق مادة 43 آئين نامة شهرداري بايد مترادف يا دوبل باشـد. براي اينكـه روش حسـابداري شهرداريهاي كشـور متحد الشكل باشد تا تنظيـم آمارهاي سالانه از درآمد و هزينه ها و دارايي و بدهي شهرداريها و تجزيه تحليـل آنها را توسط وزارت كشور امكان پذير سازد. كليه شهرداريها بايد سرفصـل حساب هـاي درآمـد و هزينـه و ساير حسابهاي مربوط را بر اسـاس مقـررات اين دستورالعمل و ساير
دستورالعمل هاي مالي شهرداريها كه توسط وزارت كشور ابلاغ شده يا ميشود تنظيم و از فرم هاي مقـرر در اين دستورالعمل استفاده نمايند.

2- حسـاب اختصـاصـي
براي فعاليت هائيـكه جنبة اختصـاصي دارد« يعنـي تمـام ياقسـمتي از هزينة هاي آن از محـل درآمـدهاي حاصل از همـان فعاليت يا برنامه و وظيفه تامين و پرداخت ميشود يا درآمد خــاص براي آن اختصـاص داده ميشـود بايـد در هـر مورد حسـاب هاي جداگانه تنظـيم گــردد». مـلاك تشـخيص فعـاليت هـاي اختصـاصي در هر شهـرداري بودجـة
شهرداري خواهد بود كه براي هر يك از فعاليت هاي اختصاصي طبـق دستورالعمـل مربوط يك بودجه اختصـاصي تنظـيم و به تصويب ميرسد. در موارديكه شهـرداري داراي فعاليت اختصاصي و حساب اختصاصي بـراي هر فعاليـت باشد در استقـراض از يك حسـاب براي استفاده در حساب ديگــر بايد مقررات ماده 39 آئين شهرداريها رعايـت شــود.
بـودجـه
« بودجه كل كشور برنامه مالي دولت است كه براي يكسال مالي تهيه و حاوي پيش بيني درآمدها و سـاير منابع تأمين اعتبار و برآورد هزينـة ها براي انجام عملـياتي كه منجر به وصول هدف مالي دولـت ميشــود»
بودجـه از زمان شـروع تا خاتمه داراي چـهار مرحلـه به شـرح زير است :
ـ مرحله تهية و تنظيم بودجه
ـ مرحلـه تصـويب بودجه
ـ مرحلـه تفريغ بودجه
ـ مرحله اجراي بودجه

تهيـه و تنظيـم بودجه
شهرداي مكلف است منتهـي تا روز آخرديماه بودجه ساليـانه خود را به انجمن پيشنهاد نمايد. همچنين شهردار مؤظف است به محض پيشنهاد بودجه به انجمن شهر با استفاده از اختياري كه بر طبـق ماده 38 قانـون شهرداري به اوتفـويض شده موضوع را تا حصـول نتيجه پيگيري نمـوده و حداقل هفته اي سه روز تقاضاي تشكيل جلسه انجمن را بنمايد و شخصـاً نيز در جلسـات حضـور يافته و توضيـحات لازم را در باره اقـلام منـدرج در بودجـه بدهـد.

تصويب بودجه
بودجه پيشنهادي شهرداري زماني قابل اجرا ميباشد كه از تصويب انجمن شهر بگذرد و در اين رابطـه انجمن نيـز بايد قبل از اسفند ماه آنرا رسيدگي و تصويب نمايد، بنابراين موعد تصويب نهائي بودجه ساليـانه به وسـيله انجمن شهر و ابلاغ آن به شهرداري طبـق ماده 67 قانون حـداكثـر تا اول اسفند ماه سال قبل ميبـاشد و در صورتـيكه انجمـن در رأس موعـد مذكـور به وظيفه قانونـي خـود در اين مورد عمل نكند شهردار موظف است مراتب را به استاندار يا فرماندار كل و در شهرداري تهران به وزارت كشور اطلاع دهد تا بر طبق ماده 41 اصـلاحي قانون شهرداري اقدام لازم معمـول گـردد. بودجه پيشنهادي پس از تصـويب جهت اجرا به شهـرداري ابلاغ خواهد شد ، شهردار مكلف اسـت نسخه اي از بودجه را حداكثر تا 15 روز بعد از تصويب بوسيله فرمـانداري به وزارت كشور ارسال دارد.

اجـراي بودجـه
همانطوركه اشـاره شد بودجه پس از تهيه و تنظيم و تصويب جهـت اجرا به شهرداري، ابلاغ ميگـردد، در اين مرحله است كه بودجه بعنـوان يك برنامه از قوه به فعل درآمده و طي آن عايدات برابر قانون وصول و مخـارج در پس اجـراي فعـاليت و برنامه ها با رعايت كامل مقررات تعهد و پرداخـت ميگــردد.
پيش بيني درآمـد يا سـاير منابـع تأميـن اعتبـار در بودجـه مجـوزي بـراي وصـول از اشخاص تلقـي نميگـردد، و در هر مورد احتيـاج به مجـوز قانوني دارد، همچنيـن وجود اعتبار در بودجه مصوبه بخودي خود براي اشخاص اعم از حقيقي يا حقوقي ايجاد حق نميكند و استفاده از اعتبارات بايد با رعـايت مقـررات مربوط به خـود به عمـل آيد.
اجـراي بودجه از لحاظ انجـام هزينه خود به دو مرحله تقسيم ميگردد:
الف ) مرحله اداري و حقوقي شامل: تشخيص ـ تأمين اعتبار ـ تعهد ـ تسجيل ـ حواله درخواست وجه ـ پرداخت كه به موجب قانون لازم الاجرا ميباشد.
ب ) مرحـله مالي و حسابداري شامل : ثبت عمليات و فعاليتهاي مالي شهرداري در دفتر روزنامه و نقل آن به دفـاتر كل و معين ، تهيه تراز عمليات ماهيانه (تراز آزمايشي) انجام اصلاحات در پايان دوره و انعكاس آنادائمي و موقت در پايان دوره مالي و نقل حسابهـاي دائمي از طريق تراز اختتاميه و تراز افتتاحيه به سال مالي بعـد و بالاخره تهيـه و تنظيـم گزارشهـاي مالي و صورتحسابهاي نهائي در پايان سال مالي همراه با ضمائم مربوطه به آن ، اجراي اين مرحله با برقراري يك سيتم صحيـح حسـابداري كه در فاصله زماني مناسب نظارت مستمر بر امور مالي را ايجاد نمايد امكان پذير است .

تفــريغ‎ بودجـه
در پايان سـال مالـي و در پايان دوره عمل بودجه ، امورمالي نسبت به بستن حسابهاي موقت و دائمي شهرداري و نقل مانده از طريق تراز افتتاحيه اقدام و صورتحسابهاي مالـي را ، تهيه و مراتب را جهت تصـويب تفريغ بودجه تـا آخر ارديبهشت ماه سال به انجمـن شهر گزارش خواهد نمود ، انجمن شهر نيز بايد تا آخر خـرداد مـاه آنرا رسيـدگي نمـايد
همچنيـن شهـرداري مكلف است نسخه اي از تفـريغ بودجه را حداكثر تا 15 روز بعـد از تصويب به وسيله فرمانداري به وزارت كشور ارسال دارد به مـوجب ماده 44 و آئيـن نامه شهرداريها مصـوب تيرماه 1346 رسيدگي و مميزي حساب شهرداريها در سه مرحلـه به شرح زير انجام خواهد گرديد:
الف) حسابرسي به وسيله شهرداري قبل و بعد از خـرج بوسيله كاركنان ثابـت شهرداري كه اطلاعات كافي درامور مالي و حسابداري داشته باشند .
ب) حسـابرسي به وسيـله حسابداران قسم خـورده يا متخصص كه از طرف انجمن شـهر انتخـاب خواهند شـد، در موقع تفـريغ بودجه شهـرداري مكلـف است نتيـجه گـزارش حسابرسـان مذكـور را هماره تفريغ بودجه در اجراي مفاد ماده 67 و تبصره آن به انجمن شهر و وزارت كشور ارسال دارد.
ج) رسيدگـي نهائي به وسيـله انجمن شهـر از طـريق بـررسي گزارشهاي مالي و گزارش حسـابرسـان مـذكور در بند ‹ ب › ماده فوق . بديـن ترتيـب انجـام مرحـله اول يعنـي تهيه و تنظيـم بودجه از اختيارات شهـرداري و مرحلـه دوم تصـويب بودجه از اختيارات انجمن شهر مرحله سوم يعني اجراي بودجه بوسيله شهرداري و مـرحله چهارم كه نظارت بر بودجه است ، در آغاز توسط شـهرداري و سپس مستقيم و غير مستقيم بوسيله انجمن انجام ميگيـرد.

طبقـه بندي بودجـه
بودجه در شـكل نوين خود به شرح زير طبقه بندي گرديده است :
ـ طبقه بنـدي عمليـات
ـ طبقه بندي درآمدها و ساير منابع تأمين اعتبار
ـ طبقه بندي هزينـه ها
ـ طبقه بندي واحد سازماني
ـ طبقه بندي اقتصـادين در سرفصل هاي مربوط در دفتر كل از طريق دفتــر روزنامه، بستن حسابهاي

---

برچسب ها: حسابداری شهرداری ها حسابداری مالی حسابداری بازرگانی حسابداری دولتی