خلاصه ای از کار:
تاريخچه اعتياد:
گفته مي شود که مصرف ترياک به عنوان يک ماده ي مکيف مقارن دوران ظهور يافت : از اين رو است که عادت و اعتياد به موا مخدر به عنوان يک مشکل اجتماعي است در ايران مطرح است ». مع هذا درمورد آغاز کشت خشخاش در ايران تاريخ معيني در اختيار نيست مگر آنکه فقط اقدام به کشت ترياک را در ايران به سده هيجدهم ميلادي منسوب داشته اند. « آغاز زراعت ترياک سده هيجدهم مي باشد ديري نپاييد که (کشت ترياک) رونقي بسزا يافت . با پشتکار درويش نمايان هندي در ماهان کرمان بهترين ترياک فراهم گرديد. چون « ترياک کاري» آزاد بود بي رويه و به دست هرکس پيش رفت و در پس پرده هم ، استعمار با تمام نيرو زراعت آنرا ترويج نمود. « در زمان سلطنت قاجاريه ، کشيدن ترياک يکي از

- مروري بر تعاريف ، اصطلاحات و مفاهيم :
اعتياد و وابستگي دارويي :
در چند دهه ي اول قرن بيستم، واژه اعتياد به مواد شيميايي به حالتي خاص اطلاق مي شد که در اثر مصرف مواد به وجود مي آميد. در آن زمان اين اعتقاد وجود داشت ، افرادي که اين مواد را استفاده مي کنند به نحوي داراي ويژگي هاي غير طبيعي هستند (تقوي، 1386).

سوء مصرف  :
براي تعريف و مفهوم سازي مشکلات مربوط به مصرف مواد و الکل بر حسب اطلاعات عيني تلاشها ي زيادي انجام شده ولي اين تلاشها همواره به موفقيت منجر نشده اند. يکي از اصلاحاتي که طي سالها ي اخير با پديده ي اعتياد و وابسشتگي پيوند بسيار نزديکي پيدا کرده، اصطلاح سوء مصرف مي باشد . انجمن روانپزشکي آمريکا(1994) اين اصطلاح را به همراه ملاک هاي تشخيص آن به به شکل زير معرفي نموده است :
.
-  انواع مواد و طبقه بندي آنها :
پيش از شروع بحث درباره ي انواع مواد و طبقه بندي آنها ، آشنايي با چند اصطلاح که در طول بررسي و آشنايي با انواع مواد ضروري است ارائه مي شود.
مواد روان گردان  :

مواد مخدر :
 اصطلاح مواد مخدر به کليه مواد طبيعي و شيميايي گفته مي شود که اعتياد آور باشند. بعضي از اين مواد تخدير کننده نبوده، ممکن است ايجاد تحرک و توهم نمايند. بنابراين به توصيه برخي از صاحبنظران اين اصطلاح را بايد در مورد موادي به کار برد که مصرف آنها در انسان حالات غير عادي ايجاد مي نمايد. اين حالات غير عادي که عموماً هم مطلوب و لذت بخش است، به صورت موقت يا کاذب ايجاد مي شود( قربان حسيني ، 1388).

- مکاتب:
- عوامل زيستي – فيزيولوژيک(ديدگاه زيستي- فيوزولوژيک):
عوامل مطرح زيستي – فيزيو لوژيک که در ديدگاهي با همين نام معروفيت دارد، به دو دسته تقسيم مي شوند:
الف- تبيين زيست شيميايي و فيزيولوژيک به عنوان عوامل مطرح در وقوع(پديد آيي) وابستگي به مواد و نگهداري يا دوام آن.
.
مکانيسم چهارم : تحمل کارکردي يا فونکسيونل :
در اين مکانيسم پديده هاي تحمل و محروميت حاصل تغييرات سازگارانه عصبي تلقي مي شود. در واقع سازگاري کارکردي در سيستم اعصاب ، بخشي از يک فرآيند تعادلي به حساب مي آيند که با تاثير حاد دارو شناختي پس از سوء مصرف مواد مقابله مي کنند. براي مثال بسياري از دارو هاي مورد سوء مصرف ، مثل باربيتورانها، بنزوديازپايينها و الکل که خاصيت ضد اضطرابي و خوب آور دارند ، علاوه بر اثرات دارو شناختي ويژه اي که دارند، از توانايي عمل شبيسه به گابا(GABA) نيز برخوردارند. اين مسئله باعث مي شود تا ضمن مصرف مستمر اين مواد تغييرات سازگارانه، مانند کاهش توليد و آزاد سازي انتقال دهنده در سيناپس يا کاهش تعداد گيرنده هاي اختصاصي گابا به وقوع بپيوندند. چنين اثري ممکن است مسئول پديده ي تحمل باشد، در نتيجه به دليل ايجاد تحمل ، شخص براي کسب همان اثرات دارو شناختي به مصرف داروي بيشتري نيار پيدا مي کند . اگر در چنين وضعيتي دارو ناگهان قطع شود، دوام تغييرات سازگارانه در کارکرد گيرنده مي تواند به کاهش ناگهاني در فعاليت انتقال منجر شود و مشکلاتي را به بار آورد. براي مثال مصرف حاد مواد افيوني شليک و آزاد سازي نورآدرنالين را در ساقه مغز کاهش مي دهد، همين امر مي تواند منجر به کاهش (يا افزايش) گيرنده هاي اين تعديل کننده در آن ناحيه شود. در وابستگي و تحمل کارکردي، مطرح ترين موضوع، تغييرات افزايشي يا کاهش در گيرنده هاي انتقال دهنده عصبي است که آن را مسئول وقوع آثار و علايم وابستگي به بعضي از مواد مي دانند(آتش پور و همکاران، 1381).
.
2- نقش عوامل توارثي – ژنتيکي در وقوع وابستگي :
تبيين هاي ژنتيک بر تحقيقات فاميلي، دوقلوها، فرزند خوانده ها، و اخيراً بر دخالت ژنهايي که بيش از چند سال از شناسايي آنها نمي گذرد، متکي است.
مطالعات ژنتيکي و خانوادگي و اختلالات همراه :
در اغلب موارد متخصصين بيماري هاي مختلف را در شکل خالص آنها و بدون وجود ارتباط با ساير بيماريها مورد مطالعه قرار مي دهند. اما بيماريها را به ندرت مي توان به صورت خالص و محض در نظر گرفت .

اعتياد و اختلالات رواني همراه :
در اغلب موارد اعتياد و بيماري هاي رواني را با يکديگر مي توان ملاحظه کرد. در جمعيت هاي باليني  ، همراهي اعتياد و بيماري هاي رواني از يک همراهي تصادفي صرف، شيوع بيشتري دارد. اين همراهي از هر دو سوي پيوستار مذکور امکان پذير است. چه اعتياد به سمت بيماري وچه از بيماري به سمت اعتياد. بدين ترتيب اين امکان وجود دارد که هر کدام از آنها باعث بروز ديگري شوند. مطابق مطالعات صورت گرفته 6/36 درصد الکينهاي مزمن از يکي از بيماري هاي رواني رنج مي برند. خطر اختلالات دو قطبي را در معتادين مورد مطالعه خود 1/53 درصد برآور کرده اند. اين مقدار بيش از 4 برابر وضعيت عادي و در جمعيت
.
مطالعات خانوادگي و ژنتيکي :
 تؤام بودن اعتياد و بيماري هاي رواني چيزي فراتر از وقوع تصادفي آنها ست . لذا بسياري از محققان معتقدند اين اختلالات منشاء خانوادگي داشته و آ«ها را به اين مسير هدايت مي کند تا ارتباط اعتياد و مشکلات روانشناختي را

مطالعات فرزند خواندگي :
اين مطالعات مذکور اميدوار است که بتواند وراثت ژنتيکي را از تاثيرات محيطي جدا کرده و چشم انداز مشخصي را در خصوص ارتباط عوامل خطر آفرين توسعه ببخشد. بي ترديد شباهت فرزند خوانده به والدين پذيرنده اش ، بر نقش  فرهنگ و محيط کار تاکيد مي نمايد. مطالعات فرزند خواندگي به عامل وراثت در بروز الکليسم و افسردگي بيش از عامل محيط صحه گذاشته است. مطالعه بر روي 71 فرزند خوانده اي که داراي تاريخچه اي از اختلالات مذکور بوده اند نشانداده که ميزان شباهت اختلالات آنها به والدين اصلي خود بيش از گروهي بود که تاريخچه اختلال نداشتند( افسردگي 1/2 درصد مقابل 3/0 درصد ، 5%   >p و الکليسم 4/5 درصد در مقابل 0/2 درصد، 5%  >p ؛ البته چنين تفاوتي کمتر قابل تعميم به همه موارد بوده و نمي تواند توجيه کننده وراثت صرف در بيماري هاي مذکور باشد(آتش پور و همکاران، 1381).
.