مقدمه:
انسان از آغاز آفرينش به منظور استمرار حيات، به كار و كوشش مجبور بوده و در اين راه سختي هاي بسياري را متحمل شده است. امروزه به علت رشد روز افزون جمعيت و مصرف بيش از اندازه و بر پايي صنايع بزرگ، استفاده از انواع ماشين آلات، تجهيزات ، فرايندها و مواد شيميايي و … امري گريزناپذير شده است.
صنعتي شدن و توليد فزاينده مخاطراتي گوناگون را براي نيروي كار به ارمغان آورده و موجب شود نيروي كار در معرض عوامل زيان آور بسيار قرار گيرد، عواملي كه جزء جدايي ناپذير صنعت و توليد به شمار مي آيند و همواره تندرستي نيروي كار را تهديد مي كنند. از اين رو حفاظت از تندرستي نيروي كار و بهسازي محيط كار از اهميت شايان توجه برخوردار است.
اين گزارش جهت بررسي مسائل بهداشت حرفه اي در كارخانه داروپخش طي يك دوره كارآموزي تهيه شده و سعي شده در آن پس از بررسي ها و ارزيابي ها و اندازه گيريهاي انجام شده و ارائه اطلاعات لازم در زمينه مسائل مختلف و عوامل زيان آور كار پيشنهادات مفيد و موثري جهت بهتر سازي محيط كار ارائه شود.
اميد روزيكه نيروي كار در تمام صنايع ايران از سلامت و ايمني كامل برخوردار شود.
بهداشت حرفه اي در صنايع داروسازي :
بهداشت حرفه اي در صنايع داروسازي از اهميت بسزايي برخوردار است. زيرا محصول نهايي توليد شده در كارخانه هاي داروسازي دارويي بوده و مصرف كنندگان آن بيماران مي باشند. بنابراين حفظ شرايط صد درصد بهداشتي مطابق استانداردهاي بين المللي در محيط كارخانه امري است ضروري كه كنترل آن بر عهده مسئولين متخصص واگذار شده و آنها موظيف به نظارت مستقيم بهداشت محيط كار مي باشند.
براي درك صحيح از مفهوم بهداشت حرفه اي در كارخانجات داروسازي بهتر است به تعريف بهداشت حرفه اي توجه كافي داشته باشيم در واقع بهداشت حرفه اي عبارتست از علم و هنر پيشگيري از اثرات سوئي كه در طرز كار، محيط كار و خصلت كار وجود دارد و سلامت شاغل را به خطر انداخته وباعث ايجاد بيماري هاي حرفه اي، مسموميت هاي شغلي و حوادث ناشي از كار مي شود ( براساس تعريف ALHA (انجمن متخصصين مهندسي بهداشت حرفه اي آمريكا) همانطور كه مي دانيم مواد اوليه مصرفي در كارخانجات دارويي بيشتر از مواد شيميايي تشكيل مي يابد. بنابراين در صورت عدم استفاده صحيح از موارد مزبور عوامل شيميايي مورد مصرف ممكن است در اثر تماس با اعضاي بدن كارگران و با ورود به دستگاه تنفسي و گوارشي و همينطور از طريق پوست موجبات ناراحتي آنان را فراهم بسازد و با مواد شيميايي ممكن است باعث تحريك و ساير عوارض ديگر گردد.
از جمله عوراض زيان آور فيزيكي كه در كارخانجات داروسازي ممكن است روي سلامتي كارگران اثر منفي داشته باشد مي توان سروصدا، روشنايي، حرارت و امثال آنها را ذكر كردكه در بخشهاي مختلف به نحوي موجبات ناراحتي كارگران را سبب مي شوند و مي بايست راههاي كنترل صحيح آنها را شناسايي نمود و در صورتيكه راه كنترل به نحوي وجود داشته باشد با وسايل حفاظت فردي مناسب اقدام به جلوگيري از عوارض نامطلوب آنها نمود.
سازمانها و تشكيلات بهداشت حرفه اي در ايران
اين سازمانها عبارتند از سازمانهاي دولتي مسئول در امر بهداشت حرفه اي و حفاظت صنعتي وسازمانهاي اختصاصي كه از طرف صنايع ايجاد مي گردند.
سازمانهاي دولتي يا مستقيماً مجري برنامه هاي بهداشت حرفه اي و حفاظت صنعتي بوده و يا موظف در نظارت بر انجام امور و يا اينكه مسئول آموزش كادر فني مورد لزوم مي باشند. وزارت كار و امور اجتماعي مسئوليت مستقيم در مقابل مسائل كار و كارگري داشته و فعاليت گسترده اي در اين زمينه دارد.
سازمان تامين اجتماعي و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي در سطح كشور فعاليت هاي جنبي در زمينه بهداشت حرفه اي دارند. اينك به ذكر قانون كار وزارت كار و سازمان تامين اجتماعي و آيين نامه هاي كميته حفاظت و بهداشت حرفه اي مي پردازيم.
1) قوانين كار، وزارت كار مورد استناد فعاليتهاي بهداشت حرفه‌اي:
ماده هاي 2،85،86،87،88،89،90،91،92،93،94،95،96،97،98،99،100،101،102،103،
104،105،106،156،179،193
2) آئين نامه هاي سازمان تامين اجتماعي :
ماده هاي 3،4،54،60،61،65،66،88،90
3) آئين نامه هاي كميته حفاظت فني :
ماده هاي 1،2،3،4،5،6،7
تاريخچه و مشخصات شركت كارخانجات داروپخش :
شركت داروپخش در تاريخ 23/10/1334 با سرمايه 000/000/250 ريال با عنوان بنگاه خيريه داروپخش به منظور ارائه خدمت دارويي در زميني به مساحت 20 هكتار در كيلومتر 18 اتوبان كرج آغاز به كار نمود. محصولات بخش توليدي اين مجتمع در آغاز حدود 20 قلم و شامل انواع آمپول ، قرص و شربت بود، كه تا پيروزي انقلاب اسلامي تنوع توليدات كارخانه به 80 قلم رسيد.
مجموعه بزرگ داروپخش در سال 1357 پس از به ثمر رسيدن انقلاب اسلامي به وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي ملحق و با توجه به اجراي نظام نوين دارويي، همگام با ساير كارخانجات توليدي محصولات خود را با نام ژنريك توليد و به بازار عرضه نمود و از سال 1359 با دگرگوني كه در ساختار تشكيلاتي اين مجموعه رخ داد با نام شركت سهامي داروپخش به تلاش خود ادامه داد كه از اسفند سال 1371 مالكيت آن از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به سازمان تامين اجتماعي منتقل و با نام شركت داروپخش (سهامي خاص) به فعاليت خود ادامه مي دهد.
در سال 1372 شركت داروپخش از سهامي خاص به سهامي عام تغيير و در سال 1377 با تبديل واحدهاي خود گردان به شركتهايي با شخصيت حقوقي مستقل، كارخانه داروپخش نيز از شركت داروپخش سهامي عام منفك و از همان تاريخ تحت عنوان شركت كارخانجات داروپخش ( سهامي خاص) وظايف خود را دنبال مي كند.در حال حاضر شركت با بهره گيري از خدمات بيش از 900 نفر در رده هاي مختلف تحصيلي و تجربي در زمينه توليد حدود 140 قلم اشكال مختلف دارويي فعاليت دارد و در حدود 12% از كل محصولات مختلف دارويي و بهداشتي را تأمين مي نمايد.
شركت داروپخش با توجه به توسعه كمي و كيفي و بهره برداري از بيش از 40